Για τη δύναμη και τη δυναμική των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης μίλησαν στην εκπομπή “Συνθέσεις” του Μάκη Προβατά, ο Διοικητής της ΕΑΚ Μιχάλης Μπλέτσας και ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στην Οξφόρδη Στάθης Καλύβας.
Ακολουθεί η απομαγνηφώνηση των όσων δήλωσε ο Διοικητής ΕΑΚ Μιχάλης Μπλέτσας.
Μάκης Προβατάς: Θα κουβεντιάσουμε το θέμα «ο παραμορφωτικός φακός των μέσων κοινωνικής δικτύωσης» και για αυτό έχω εδώ, με πολύ μεγάλη χαρά τον κύριο Μιχάλη Μπλέτσα, τί κάνετε; Ευχαριστούμε πολύ που είστε εδώ.
Μιχάλης Μπλέτσας: Και εγώ ευχαριστώ.
Μάκης Προβατάς: Διευθυντής υπολογιστικών συστημάτων του MIT Media Lab και επίσης Διοικητής της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας. Βαρύ, όσο πάει γίνεται και βαρύτερο.
Μιχάλης Μπλέτσας: Βαραίνει ο τίτλος ναι.
(Θέμα συζήτησης είναι η πρόσβαση στην παραγωγή της πληροφορίας και ποιους εξυπηρετεί όλο αυτό)
Μιχάλης Μπλέτσας: Λείπει, όμως, και ένα άλλο κομμάτι μικρό. Λείπει το κομμάτι της υπερστόχευσης αυτής της πληροφορίας.
Μάκης Προβατάς: Μάλιστα.
Μιχάλης Μπλέτσας: Μπορεί ο καθένας να πει την γνώμη του, μπορεί να την προμοτάρει την γνώμη του, αλλά η γνώμη του καταλήγει τελικά, μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, μέσω αυτής της πλατφόρμας, εξαιτίας του επιχειρηματικού τους μοντέλου, στο κοινό, το οποίο είναι το πιο δεκτικό για το συγκεκριμένο μήνυμα. Αυτό δεν το είχαμε υπολογίσει. Παλιότερα, όταν ήθελες να επικοινωνήσεις, η επικοινωνία γινόταν, είτε πιο μαζικά, είτε μέσα από κάποια κανάλια με δικλείδες ελέγχου. Επομένως, αν είχες χρήματα και έβγαινες και έπαιρνες μία ολοσέλιδη καταχώρηση σε μία μεγάλη εφημερίδα, και έλεγες ό,τι σου κατέβαινε, θα έλεγαν όλοι τι παλαβός είναι αυτός, διότι θα το βλέπανε όλοι. Τώρα, μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, θα το δούνε μόνο οι πιο δεκτικοί στο συγκεκριμένο μήνυμα.
Μάκης Προβατάς: Πάμε τώρα, ένα πολύ γρήγορο, να χρησιμοποιήσουμε ως μεγεθυντικό φακό τα ρωσικά bots, που ήρθανε στην επικαιρότητα, που και αυτό είναι ένας πολύ μικρός στενός διάδρομος σε όλο αυτό
Μιχάλης Μπλέτσας: Είναι ένα από τα μέσα που χρησιμοποιούνται στο διαδίκτυο για χειραγώγηση. Δεν είναι νέο φαινόμενο, στην Ελλάδα δεν ήρθαν τώρα, οι Ρώσοι τα χρησιμοποιούν παντού, χρησιμοποιούν διάφορες μεθόδους.
Στάθης Καλύβας: Να εξηγήσουμε, καταρχάς, τί είναι τα Βots.
Μιχάλης Μπλέτσας: Ναι. Τα Βots είναι απλώς, βγαίνει από το ρομπότ, και είναι αυτοματοποιημένοι λογαριασμοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Γιατί αυτοματοποιημένοι; Έτσι ώστε κάποιος να μπορεί να χειριστεί ταυτόχρονα πάρα πολλούς από αυτούς, για όποιο σκοπό θέλει, για όποιο μήνυμα θέλει να περάσει. Νομίζω ότι γενικά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αν τα περιγράφαμε στον Στάλιν και τον Μπέρια, θα είχαν συνεχείς ονειρώξεις, για πολύ καιρό.
(Θέμα συζήτησης παραμένουν τα Bots):
Μάκης Προβατάς: Αλλά με πολιτική σκοπιμότητα εδώ.
Μιχάλης Μπλέτσας: Ή με οποιαδήποτε άλλη σκοπιμότητα, αλλά εδώ αυτό που μας απασχολεί είναι κυρίως η πολιτική.
Μάκης Προβατάς: Αυτό είναι το θέμα ναι.
Μιχάλης Μπλέτσας: Τα υπόλοιπα όλα, ίσως λίγο ή πολύ, είναι αυτά που πρέπει να κάνουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σύμφωνα με το επιχειρηματικό τους μοντέλο. Αυτή τη στιγμή όμως, εδώ μας απασχολεί η πολιτική προπαγάνδα περισσότερο. Και πρέπει να πω ότι, λίγο ή πολύ, τα Βots είναι μέχρι τώρα, ίσως και στο χθες. Εξελίσσεται αυτό πάρα πολύ. Αυτή τη στιγμή, εκείνο που ήδη συμβαίνει, είναι ότι αν ψάξετε τα chatbots τεχνητής νοημοσύνης, όπως είναι το chatgpt, οι τέτοιου είδους τεχνολογίες, ήδη εκεί θα δείτε μία μεγάλη πόλωση υπέρ των θέσεων της Ρωσίας για την Ουκρανία, για παράδειγμα. Διότι από το 2023 ταΐζουν άρθρα σε όλα τα μέσα ενημέρωσης, έτσι ώστε, όταν εκπαιδεύεις ένα μοντέλο, έχοντας τραβήξει από όλες τις δημόσιες πηγές πληροφορίας, να υπερισχύει αυτό. Είναι η ίδια λογική, γεμίζουμε το κανάλι με το δικό μας μήνυμα.
Μάκης Προβατάς: … Η διάβρωση της εμπιστοσύνης είναι η βασική στόχευση αυτών των μηνυμάτων.
Μιχάλης Μπλέτσας: Κοιτάξτε, είναι πιο εύκολο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, να περάσεις αρνητικά μηνύματα. Γιατί, τα αρνητικά μηνύματα απηχούν περισσότερο στις ορμόνες, στο θυμικό, και λιγότερο στη λογική. Πριν έξι ή εφτά χρόνια, νομίζω, το Media Lab είχε κάνει μία μεγάλη έρευνα, δημοσιεύτηκε στο Science, για την ταχύτητα διάδοσης ειδήσεων στο Twitter. Οι ψεύτικες ειδήσεις, οι οποίες εντυπωσιάζουν περισσότερο, διαδιδόντουσαν έξι φορές πιο γρήγορα. Το μέσο το ίδιο είναι φτιαγμένο, για να διαδίδει μία αρνητικότητα.
Μιχάλης Μπλέτσας: Και φυσικά, όταν λέμε ότι η ελπίδα ότι θα χρησιμοποιούντο, για να οργανώσουν θετικές κινήσεις, έχει διαψευσθεί, διότι είναι πολύ καλύτερα στο να δημιουργούν δυναμική όχλου και λιγότερο μίας οργανωμένης κίνησης προς το καλύτερο.
Μάκης Προβατάς: Πάνω σε αυτό που λέει ο Στάθης, έχει ένα διαφέρον ότι είναι και διάβρωση της εμπιστοσύνης στην επιστήμη, δηλαδή δέχεται φοβερή επίθεση και η επιστήμη, πολύ μεγάλη.
Στάθης Καλύβας: Πάρα πολύ μεγάλη
Μάκης Προβατάς: Η επιστημονική σκέψη, με αυτή την έννοια, όχι το πτυχίο. Πέρα από τη δικαιοσύνη, και η επιστήμη δέχεται.
Στάθης Καλύβας: Και αυτό το είδαμε με τα εμβόλια.
Μιχάλης Μπλέτσας: Αντιεμβολιαστικό κίνημα, χωρίς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν θα υπήρχε.
Στάθης Καλύβας: Το οποίο αντιεμβολιαστικό κίνημα, δεν ξεκίνησε με τον covid, ξεκίνησε πολύ πριν από τον covid και ξεκίνησε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Μιχάλης Μπλέτσας: Με τη σύνδεση των εμβολίων με τον αυτισμό.
Στάθης Καλύβας: Το οποίο δεν είχε καμία επιστημονική βάση και κατέληξαν άνθρωποι να το πιστεύουν.
(Θέμα συζήτησης είναι η δικτατορία και η δημοκρατία)
Μιχάλης Μπλέτσας: Επίσης, όταν δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε σε τίποτα, διότι ο καθένας έχει τη δικιά του άποψη, η οποία δεν βασίζεται σε δεδομένα, καταρχήν, το πρώτο πράγμα που φεύγει είναι η εμπιστοσύνη.
Μιχάλης Μπλέτσας: Σε μία κοινωνία, στην οποία έχουμε τα πρωτεία στο πόσο ποσοστό της κοινωνίας ενημερώνεται πρώτιστα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης-
Μάκης Προβατάς: Η ελληνική κοινωνία είναι πρώτη
Μιχάλης Μπλέτσας: Είναι από τις πρώτες, δεν διάβασα όλα τα αποτελέσματα, αλλά διάβασα του ΄24, του Oxford Reuters Digital Media Report, 61% των συμπολιτών μας έχουν σαν πρώτη πηγή ενημέρωσης τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, επομένως, η οποιαδήποτε καμπάνια οργανωμένη μέσα στα μέσα, μέσα από αυτά, έχει μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας, από άλλες χώρες. Το συνδυάζουμε αυτό και με το γεγονός ότι μπορείς εύκολα, πλέον, να φτιάξεις περιεχόμενο μαζικά, εξατομικευμένο, μέσω της τεχνητής νοημοσύνης, το οποίο να είναι πιο αληθοφανές.
Μάκης Προβατάς: Σκεφτόμουν, αυτές είναι οι διαπιστώσεις, υπάρχει κάτι που μπορεί να γίνει, έστω και με μεγάλη δυσκολία, έστω και καθυστερημένα, υπάρχει κάτι; Γιατί σκέφτομαι ότι, αν δεν αλλάξουμε κατεύθυνση θα καταλήξουμε εκεί που πηγαίνουμε.
Μιχάλης Μπλέτσας: Κοιτάξτε, πάντα πηγαίνεις εκεί που κοιτάς. Επομένως, θα πρέπει να έχουμε κάποιο στόχο, για να μην πάμε εκεί. Αν αυτό κοιτάμε, εκεί θα καταλήξουμε. Κλασικό μάθημα, όταν σου μαθαίνουν να οδηγείς, μην κοιτάς εκεί που πηγαίνεις ή εκεί που σε πηγαίνει το αυτοκίνητο, να κοιτάς εκεί που θες να πας εσύ, γιατί τα χέρια σου ακολουθούν τα μάτια. Ισχύει και για τις κοινωνίες γενικώς, πρέπει να έχεις έναν στόχο, που θες να πας. Και μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα για αυτό, κανένα από μόνο του δεν μπορεί να λύσει τα προβλήματα. Ξεκινώντας από το σχολείο. Δυστυχώς, δεν κάνουμε αυτό που οι Φιλανδοί λένε media literacy, γραμματισμό μέσων.
Μάκης Προβατάς: Που σημαίνει από το δημοτικό, έτσι.
Μιχάλης Μπλέτσας: Από το δημοτικό. Δεν μαθαίνουμε τα παιδιά να αξιολογούν όλη αυτή την πληροφορία με την οποία βομβαρδίζονται.
(Θέμα συζήτησης παραμένει το media literacy):
Μιχάλης Μπλέτσας: Επίσης, αυτό που λέμε, έχει και ένα άλλο όνομα, αν το δούμε λίγο πιο ευρέως, λέγεται η επιστημονική μέθοδος. Μαθαίνεις να υποστηρίζεις, να χτίζεις πάνω σε αυτά που έχουν χτίσει οι προηγούμενοι, να μπορείς να υποστηρίξεις την άποψή σου και να ελέγχεις. Πώς το κάνεις αυτό; Ελέγχεις τις πηγές.
(Θέμα συζήτησης παραμένει το media literacy):
Μάκης Προβατάς: Και πάνω σε αυτό, σκέψου το εξής, ότι τώρα τα παιδιά, θα πει κάποιος, συγγνώμη, εμείς δίνουμε laptop στα παιδιά από την πρώτη δημοτικού, τα μαθαίνουμε, δηλαδή μπορεί να υπάρχει αυτό το επιχείρημα, το οποίο σημαίνει, όμως, ότι δεν τα μαθαίνουμε την ουσία του πράγματος. Τους δίνουμε το όπλο, αλλά στην πραγματικότητα, πάρε το και πυροβόλησε όπου θέλεις.
Μιχάλης Μπλέτσας: Δεν τους μαθαίνουμε να τα χρησιμοποιούν σωστά και αυτό πρέπει να γίνει. Εδώ δεν το κάνουμε, κάτι κάναμε προς μία άλλη κατεύθυνση, η οποία ήταν ιδιαίτερα προβληματική στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, βλέπουμε όσο περνάει ο χρόνος οι νέες γενιές διαβάζουν όλο και λιγότερο. Και πλέον το TikTok που ανεβαίνει, ανεβαίνει, διότι δεν έχει καθόλου κείμενο. Μας θεωρούν φλύαρους, ας πούμε, όσοι ήταν στο Facebook, όσοι ξεκίνησαν από το Facebook, πολύ φλύαρους, διότι έχει μεγάλα κείμενα, έχει μια ολόκληρη παράγραφο, μπορεί να γράψει κάποιος.
Στάθης Καλύβας: Ο πιο ασφαλής τρόπος να μην σε διαβάσει ένας νέος είναι να πεις «να ένα σεντόνι». Τελείωσε.
Μάκης Προβατάς: Ξεκινάς έτσι απολογούμενος, ακολουθεί σεντόνι.
Μιχάλης Μπλέτσας: Δεν σε διαβάζει καθόλου. Και βλέπω τώρα, ούτε ο μεγάλος κόσμος διαβάζει, έχει εκπαιδευτεί από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να κρατάει επικεφαλίδες. Νομίζω ότι το Twitter, το οποίο δεν το συμπαθούσα ποτέ, πρέπει να πω, ήταν διότι, η καινοτομία του, αν θυμάστε, ήταν ότι έπρεπε να τα γράψεις όλα σε 140 χαρακτήρες, στην αρχή. Τίποτα άλλο. Επομένως, εκπαίδευσε κόσμο στην ατάκα.
Μάκης Προβατάς: Μπορούμε να φανταστούμε, η επιστημοσύνη σημαίνει συσχετισμοί, συσχετισμοί, συσχετισμοί, correlations, correlations, correlations. Ξεκινώντας από σήμερα, με συσχετισμούς, μπορούμε να σκεφτούμε πώς θα είναι ένας, ας χρησιμοποιήσουμε τον όρο τον τετριμμένο, Ευρωπαίος ή πολίτης του κόσμου σε 10-15-20 χρόνια;
Μιχάλης Μπλέτσας: Νομίζω ο Στάθης είναι πιο κατάλληλος, αλλά δεν νομίζω πια, αυτή τη στιγμή έχουν όλα, είναι λίγο ή πολύ όλα στον αέρα.
(Ακόμα το ίδιο θέμα είναι προς συζήτηση):
Μιχάλης Μπλέτσας: Εδώ θα το πάω λίγο πιο πίσω, διότι κάποια πράγματα ξέρουμε ήδη πώς θα λειτουργήσουν. Για παράδειγμα, η μεγαλύτερη και η πιο κερδοφόρα εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης, αυτή τη στιγμή, είναι οι μηχανές προτιμήσεων μέσα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Δηλαδή, το τί θα δεις κάθε φορά που κάνεις click, που κάνεις scroll, για να δεις αυτά που θα σου σερβίρει το μέσο, η πλατφόρμα, από πίσω τρέχει ένα τεράστιο σύστημα, ένα νευρωνικό δίκτυο, το οποίο συνεχώς αξιολογεί την πιθανότητα κάθε περιεχομένου να σε ενδιαφέρει. Τα βάζει σε μία σειρά και σου δείχνει πάντα αυτό που έχει τη μεγαλύτερη πιθανότητα.
Στάθης Καλύβας: Ο αλγόριθμος. Που είναι το σύστημα
Μάκης Προβατάς: Για αυτό και μαγεύεσαι ξαφνικά, το λέω και στους τηλεθεατές, ξαφνικά βλέπεις κάτι και λες εγώ μόνο το σκέφτηκα, δεν το είπα, πώς παρουσιάζεται μπροστά μου
Μιχάλης Μπλέτσας: Ναι. Σε ξέρει πάρα πολύ καλά. Σε ξέρει πολλές φορές καλύτερα από ό,τι ξέρεις και εσύ τον ίδιο σου τον εαυτό, σε κάποιες πτυχές του εαυτού σου. Τους δίνεις συνέχεια συμπεριφορικά δεδομένα, πιστεύοντας ότι αξίζει αυτή η ανταλλαγή. Επομένως, ένα άλλο βήμα που πρέπει να κάνουμε, είναι ότι πρέπει να εξηγήσουμε και για αυτό είμαστε και εδώ σήμερα, νομίζω και οι δύο, ότι δεν αξίζει αυτή η ανταλλαγή συνολικά. Δηλαδή, αυτά που του δίνεις έχουν πολύ μεγαλύτερο κόστος και κοινωνικό κόστος από την υπηρεσία επικοινωνίας, την οποία παίρνεις, την οποία, συγγνώμη, στην είχε δώσει το διαδίκτυο με πολλούς άλλους τρόπους. Επειδή, όμως, πάντα πηγαίνουμε στο πιο εύκολο, στο πιο φανταχτερό και τα λοιπά, θεωρούμε ότι το να επικοινωνούμε με τους υπόλοιπους φίλους μας, με το δίκτυό μας, μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι ο πιο ωραίος τρόπος.
(Ο Στάθης Καλύβας αναφέρθηκε στην μοναξιά που δημιουργούν τα social media)
Μιχάλης Μπλέτσας: Εγώ θα το πω λίγο διαφορετικά. Όντας μεγάλος οπαδός του διαδικτύου, στην αρχή τουλάχιστον-
Στάθης Καλύβας: Όπως όλοι μας.
Μιχάλης Μπλέτσας: Όπως όλοι μας.
Μάκης Προβατάς: Τώρα δεν είστε, δηλαδή, οπαδός του διαδικτύου;
Μιχάλης Μπλέτσας: Να τελειώσω λίγο. Και έχοντας δουλέψει και πάρα πολύ να πάει το διαδίκτυο και σε παιδιά φτωχά, να πάει σε απομακρυσμένα μέρη, που δεν θα πήγαινε διαφορετικά, είτε βάζοντας δορυφορικές συνδέσεις στην Καμπότζη, είτε φτιάχνοντας το πρώτο ευρυζωνικό δίκτυο στην Ελλάδα, στην Πάτμο, ή οτιδήποτε άλλο. Βλέποντας, λοιπόν, τώρα αυτό, βλέπω ότι το διαδίκτυο έχει ξεφύγει τελείως από τον αρχικό του σκοπό. Αρχικός του σκοπός ήταν να ενώσει ανθρώπους κατευθείαν μεταξύ τους. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι μία τεράστια περίπλοκη πλατφόρμα, η οποία μπαίνει ανάμεσα στους ανθρώπους, στην επικοινωνία των ανθρώπων, ενώ ο όρος για το διαδίκτυο, για το επιχειρηματικό μοντέλο, ήταν ότι it was disintermediating, έβγαζε τον ενδιάμεσο από τη μέση. Ξαφνικά, έχουμε βάλει αυτούς τους ενδιάμεσους στην επικοινωνία μας, οι οποίοι χειραγωγούν. Αυτός είναι ο σκοπός τους.
Μάκης Προβατάς: Θυμάμαι, τώρα μου ήρθε στο μυαλό, το τελευταίο κομμάτι της ομιλίας του Μητσοτάκη στον ΟΗΕ, πριν από δύο τρεις μήνες, πότε ήταν, είπε ότι ο αλγόριθμος είναι ειδικά φτιαγμένος, για να εθίζει, δεν είναι για άλλο λόγο και ότι αυτό πρέπει, όπως συναντιόμαστε για το κλίμα, να κάνουμε και συζητήσεις γύρω από αυτά τα θέματα.
Μιχάλης Μπλέτσας: Κοιτάξτε, όλα τα μέσα αυτά είναι σχεδιασμένα από την αρχή, για να είναι εθιστικά.
Μάκης Προβατάς: Επί τούτου, δεν είναι παρεμπιπτόντως.
Μιχάλης Μπλέτσας: Δεν είναι παρεμπιπτόντως. Δεν είναι τσιγάρο ή αλκοόλ. Είναι σχεδιασμένα, για να είναι εθιστικά από την αρχή. Όποιος βρήκε τον καπνό, δεν σκέφτηκε «να τον κάνω να είναι εθιστικός», το κάναν στη συνέχεια. Αυτά είναι σχεδιασμένα από την αρχή, για να σε κρατάνε όσο γίνεται περισσότερη ώρα πάνω τους. Αυτός είναι ο σκοπός τους. Επομένως, επειδή έχουμε ένα προηγούμενο σαν κοινωνία, αντιμετωπίζοντας άλλες εθιστικές συμπεριφορές, πρέπει να αντιμετωπίσουμε και αυτή τη συμπεριφορά. Δεν είναι κάτι που μπορούμε να κάνουμε σε επίπεδο χώρας.
Μάκης Προβατάς: Προφανώς.
Μιχάλης Μπλέτσας: Προφανώς. Για αυτό και για πολλούς και άλλους λόγους πρέπει να δούμε την Ελλάδα μέσα στην Ευρώπη γενικότερα, και όποιες δράσεις κάνουμε. Εμείς δείχνουμε κάποια πράγματα-
Μάκης Προβατάς: Σκέφτομαι ότι οι αξίες της Δύσης βάλλονται μέσα από αυτής της μορφής το διαδίκτυο, δεν βάλλονται;
Μιχάλης Μπλέτσας: Αμφισβητούνται. Μ κάποια παραδείγματα τα οποία δεν στέκουν, αλλά έχουν ωραιοποιηθεί και βλέπουμε πολύ κόσμο να τα προωθεί, και έχουν βρει το κατάλληλο μέσο, για την προώθηση αυτή.
Μιχάλης Μπλέτσας: Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για πολύ κόσμο είναι ναρκωτικό για τον εγκέφαλο, αυτή τη στιγμή, και επειδή
Μάκης Προβατάς: Σου χακάρουν τον εγκέφαλο, δηλαδή, κατά μία έννοια;
Μιχάλης Μπλέτσας: Εντελώς. Εντελώς, και δεν στον χακάρουν τα ίδια τα μέσα, στον χακάρουν οι έξυπνοι που μπορούν να τα εκμεταλλευτούν με καλό τρόπο και έχουν παράδοση σε αυτό.
Μάκης Προβατάς: Παράδοση με ποια έννοια;
Μιχάλης Μπλέτσας: Στην προπαγάνδα. Στην χειραγώγηση και τα λοιπά.
Μάκης Προβατάς: Υπάρχει τρόπος να κυριαρχήσει ξανά ο άνθρωπος, το πνεύμα, η κριτική σκέψη, να μην πω η ορθή σκέψη, η κριτική σκέψη μπορεί να κυριαρχήσει;
Μιχάλης Μπλέτσας: Κοιτάξτε, υπάρχουν διάφοροι τρόποι. Ένας εκ των οποίων, τον οποίο κοιτάμε αυτή τη στιγμή, υπάρχει Ευρωπαϊκή οδηγία για την καταπολέμηση των ψευδών ειδήσεων στις πλατφόρμες, από τη στιγμή που θα κάνεις μία καταγγελία, πρέπει να το κατεβάσουν, αυτό, όπως καταλαβαίνετε, δεν μπορεί να γίνει άνθρωπος ενάντια πλατφόρμας. Πρέπει να γίνει μηχανή ενάντια μηχανής. Επομένως, ένας τρόπος, αρχικός, τον οποίο μπορεί να εφαρμόσει και κάθε κράτος ξεχωριστά, είναι αυτός, να βάλει την τεχνητή νοημοσύνη να ψάχνει για ψευδείς ειδήσεις, ό,τι νομίζει ότι είναι ψευδείς ειδήσεις και να στέλνει καταγγελίες σε πλατφόρμες. Αυτό που προσπαθεί να μας πει ότι θα κάνει ο Ζάκερμπεργκ, να το κάνουμε εμείς πριν από τον Ζάκερμπεργκ, δεν χρειάζεται να το κάνουμε ακριβώς, όπως είπε και ο ίδιος “move fast and break things”, και εμείς πρέπει να κινηθούμε γρήγορα, γιατί εμάς μας έχει χαλάσει την δημοκρατία μας, αυτή τη στιγμή, επομένως, το να του χαλάσουμε λίγο και εμείς την πλατφόρμα δεν πειράζει. Από εκεί και πέρα, δεν πρόκειται να καταπολεμηθεί αυτό, αν δεν αλλάξει το επιχειρηματικό μοντέλο. Είπαμε, είναι φτιαγμένα, για να είναι εθιστικά. Είναι φτιαγμένα, για να είναι εθιστικά, διότι δεν είμαστε εμείς οι πελάτες τους, εμείς είμαστε η πρώτη ύλη. Τα συμπεριφορικά μας δεδομένα είναι η πρώτη ύλη. Πελάτες τους είναι οι διαφημιζόμενοι. Επομένως, καταρχήν, υπάρχει ένα τεράστιο πρόβλημα φοροδιαφυγής, αυτή τη στιγμή. Σε όλους τους δυτικούς κώδικες, τους φορολογικούς, υπάρχει η έννοια της ανταλλαγής αγαθών, οι ανταλλαγές αγαθών φορολογούνται. Επειδή, όμως, στη συγκεκριμένη περίπτωση μιλάμε για πληροφορία και όχι για υλικά αγαθά, αυτό έχει ξεφύγει λίγο. Δίνουμε συμπεριφορικά δεδομένα, παίρνουμε μία υπηρεσία επικοινωνίας, η οποία αξιολογείται σε πολλές εκατοντάδες δισεκατομμύρια, αυτή τη στιγμή, αν δούμε τους τζίρους των εταιρειών αυτών. Δεν την φορολογούμε αυτή την ανταλλαγή. Παίρνουν τζάμπα πρώτη ύλη, χωρίς καμία φορολογία.
Μάκης Προβατάς: Ωραία επειδή είμαστε η πρώτη ύλη εμείς, ξανά λέμε ότι ο άνθρωπος είναι και η μεγαλύτερή μας απελπισία και η μεγαλύτερή μας ελπίδα, επομένως, τί πρέπει να κάνει. Το είπαμε πολλές φορές, μέσα στη συζήτηση αυτή, αλλά να το μαζέψουμε, για να ακουστεί καθαρά, τί πρέπει να κάνει κάποιος που θέλει πραγματικά να ξεφύγει από αυτό το σπιράλ, γιατί στην πραγματικότητα είναι μια ρουφήχτρα που αν δεν αποφασίσεις δεν βγαίνεις.
Μιχάλης Μπλέτσας: Όπως το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά, δηλαδή, αν θέλεις να το κάνεις σε προσωπικό επίπεδο, πρέπει να προσπαθήσεις να το κάνεις σε προσωπικό επίπεδο και να βγάλεις αυτά τα μέσα από την επικοινωνία σου με τους φίλους σου. Πάρε τους τηλέφωνο, βγείτε έξω για έναν καφέ, πάρε τους σε μία βιντεοκλήση, αν είστε μακριά. Μην κάνεις αυτή την επικοινωνία μέσα από εκεί. Κάνε μία συζήτηση.
(Συζήτηση σχετικά με τις εκλογές στην Ρουμανία, τον υποψήφιο που αποκλείστηκε και τα ρωσικά bots)
Μιχάλης Μπλέτσας: Βέβαια εκεί τους έπιασαν κυρίως γιατί, με τη γίδα στην πλάτη, όπως λέμε, διότι πλήρωνε ο τύπος κανονικά, πήγαινε στην επαρχία και πλήρωνε, δεν υπήρχε, δηλαδή, δυνατότητα αμφισβήτησης, πιο ξεκάθαρη χειραγώγηση δεν μπορούσε να γίνει, αλλά το έκανε σε όλα τα επίπεδα, από το πιο παλιό, μέχρι το πιο σύγχρονο.
Μάκης Προβατάς: Πάντως, τώρα η Ρωσία, ως επιμύθιο, το λέω εγώ, δείχνει να είναι αυτή που την ενδιαφέρει και έχει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον και συμφέρον από όλο αυτό, μαζί με την Κίνα, έτσι.
Μιχάλης Μπλέτσας: Μα νομίζω ότι ο Μεντβέντεφ το είχε πει, λέει μας πολεμάτε, έχουμε proxy war στην Ουκρανία, εμείς θα σας φέρουμε τον πόλεμο στα σπίτια σας μέσα. Δεν κρύβονται για το συγκεκριμένο θέμα. Δεν κρύβονται.
Μάκης Προβατάς: Το ερώτημα, όσο έγραφες, είναι το εξής, τί είναι αυτό που λες, ότι αυτή είναι η μεγαλύτερή μου ελπίδα, αυτό πρέπει να γίνει, αυτό περιγράφαμε τόση ώρα.
Μιχάλης Μπλέτσας: Κοιτάξτε, γράψαμε σε μία πρότερη μορφή του ελληνισμού, ουσιαστικά το software της δυτικής κοινωνίας, τον ανθρωπισμό. Μπορούμε να το ξανακάνουμε, τώρα την εποχή της τεχνητής νοημοσύνης.
Μάκης Προβατάς: Ναι. Να γράψουμε το software ενός καινούργιου ανθρωπισμού.
Μιχάλης Μπλέτσας: Ενός καινούργιου ανθρωπισμού. Το ξανακάναμε, βασισμένα σε αυτά που είπε ο Στάθης πριν. Και να βγάλουμε την μηχανή από μέσα. Η μηχανή πρέπει να είναι υπηρέτης μας. Η τεχνολογία είναι ό,τι πιο ανθρώπινο υπάρχει. Πάντα αύξανε τις δυνατότητές μας. Δεν χρειάζεται να την βλέπουμε σαν αντικαταστάτη μας, όπως την βλέπουμε τώρα.
Μάκης Προβατάς: Λοιπόν, «να βγάλουμε τις πλατφόρμες από ενδιάμεσους στην επικοινωνία μας» λέει ο κύριος Μιχάλης Μπλέτσας, του Στάθη Καλύβα είναι πιο συνθηματικό «ψηφιακή απεξάρτηση τώρα!».
Δείτε ολόκληρη τη συνέντευξη εδώ
